Ruda Śląska, wrzesień 2016 roku

Odbudujmy Pomnik Czynu Powstańczego w Halembie

Głosując na projekt nr.37

Budżetu Obywatelskiego 2017 roku

Apel o obywatelskie poparcie

- poprzez głosowanie -

odbudowy Pomnika Czynu

Powstańczego w Halembie

Mieszkańcy naszej Małej Ojczyzny:Halemby, Kłodnicy i Starej Kuźnicy,brali czynny udział w trzech kolejnych powstaniach zbrojnych 1919,1920 i 1921 roku, oswobadzając autochtoniczną ludność polskojęzyczną, którą od 1872 roku restrykcyjnie starano się germanizować i zniewalać przemocą bismarckowskiego „Kulturkampfu”. Wyrugowano z naszych szkół naukę ojczystego języka oraz wszystko co polskie z życia publicznego; włącznie z restrykcjami wobec duchowieństwa. Tajne nauczanie surowo karano, pod zarzutem „zdrady stanu”. W tej heroicznej walce w obronie polskości Górnego Śląska uczestniczyło 122 mieszkańców Halemby, 53 z Kłodnicy i 24 ze Starej Kuźnicy. W powstaniach poległo siedmiu z nich: Cipa Jan, Pakuła Wojciech, Jurecko Ryszard, Falkus Ignacy, Moroń Wiktor, Kszykowski Ryszard, Mańka Józef.

Dnia 7 listopada 1919 roku w Wyborach Komunalnych na Górnym Śląsku Polacy uzyskali 6800 mandatów zaś Niemcy tylko 4400 mandatów – więc wybory unieważnili. W Halembie Polacy zdobyli komplet ośmiu mandatów i z miejsca objęli władanie Gminą. Przywrócono język polski do szkół.

Dnia 20 marca 1921 roku w Wyborach Plebiscytowych – w naszej Małej Ojczyźnie oddano głosów: za Polską 85,3%, za Niemcami 14,6%.

20 czerwca 1922 roku Ziemia Górnośląska oficjalnie powróciła do macierzy – do Polski.

W roku 1934 – mieszkańcy naszej Małej Ojczyzny, doceniając heroizm swych bohaterów – z własnych składek wznieśli pamiątkowy obelisk w centralnym miejscu Halemby (u wlotu ulicy Kłodnickiej do 1 Maja), dumnie dowodzący polskości tej ziemi i jej mieszkańców. Niestety, upragnioną wolnością cieszyli się krótko. Tuż po napaści w 1939 roku Niemcy pomnik zburzyli zaś wydobyty z ziemi akt erekcyjny stał się wyrokiem śmierci zacnych obywateli Halemby, Starej Kuźnicy i Kłodnicy: Jana Burka, Henryka Pyki, Wawrzyńca Szczudlaka, Franciszka Siekierskiego, Pawła Burszki, Ignacego Kaczmarka – zamordowanych w hitlerowskich miejscach kaźni.

Uważam, że odbudowę pomnika jesteśmy winni naszym Przodkom oraz ku pamięci obecnym i przyszłym pokoleniom. Ten ważny symbol wdzięczności niechaj stanie się zachętą do poznawania naszej historii, kultywowania rodzimych tradycji oraz utrwalania lokalnego i narodowego patriotyzmu.

Za poparcie inicjatywy już dziś jestem bardzo wdzięczny. W imieniu własnym oraz komitetu odbudowy, serdecznie dziękuję wszystkim głosującym na ten projekt gdyż jego realizacja zależeć będzie od ilości oddanych nań głosów.

z poważaniem

Stanisław Kiermes

więcej informacji: www.zghalemba.pl / tam zakładka: Mały leksykon halembski

patrz pod literą „P” : Pomnik Powstańców Śląskich, Powstańcy Śląscy, Powstania Śląskie

Historia Pomnika

Mieszkańcy Halemby brali udział w trzech Powstaniach Śląskich. W 1934 roku upamiętniono trzy zrywy powstańców śląskich pomnikiem, który stanął w sąsiedztwie skrzyżowania obecnej ulicy 1-Maja i Kłodnickiej.

Pomnik erygowano 11.11 1934 roku, postawiony na trójstopniowym postumencie stały trzy sześcienne bloki tworzące cokół,które symbolizują trzy powstania śląskie Na jednym z nich umieszczona była tablica z napisem pamiątkowym „Na Pamiątkę Złączenia Śląska z Polską 1922 – 11.11.1934” Całość wieńczyła rzeźba orla z rozpostartymi skrzydłami. Pomnik został zniszczony przez okupanta w 1939. W fundamenty tego pomnika wmurowano butelkę, a w jej środku umieszczono kartki z nazwiskami powstańców śląskich i ludzi zasłużonych dla Halemby, a znalezione nazwiska ułatwiły im prześladowanie Polaków .Pomnik został wybudowany z składek mieszkańców Halemby.

Plac przed pomnikiem

W parafialnym piśmie parafii Matki Bożej Różańcowej „Paciorki Nadziei” opisałem dzieje pomnika i wojenne losy powstańców, których okupant zmusił do rozbiórki pomnika. W kaźniach hitlerowskich zginęli dowódcy powstańców: z Halemby Jan Burek, Henryk Pyka, z Kłodnicy Paweł Burszka, Ignacy Karczmarek, Siekierski, ze Starej Kuźnicy - Wawrzyniec Szczudlak, którego rodzinę wysiedlono z własnego budynku, a żonę pozostawiono bez środków na utrzymanie rodziny. Wspomnę że pierwsze śmiertelne ofiary powstańcze na obszarze dzisiejszej Rudy Śląskiej w 1939 r. to halembianie Jan Cipa i Wojciech Pakuła.

Pomimo wieloletnich starań z mojej strony pomnika nie udało się odbudować,chociaż udało się zgromadzić pamiątkowe zdjęcia pozwalające na rekonstrukcję dawnego pomnika.

Stanisław Kiermes

Zaproszenie

na spotkanie autorskie

Związek Górnośląski Koło Halemba zaprasza na Spotkanie Autorskie z Jurkiem Ciurlok

p.t. „Historia Humoru na Śląsku”

w dniu 10.05.2016 r. ( wtorek ) do Szkoły Podstawowej nr 24 o godzinie 18.00.

21 Śląskie Gody

1maja 2016