|
Ostatnie spotkanie koła było bardzo ciekawe. Nasz gość Henryk Fic wygłosił prelekcję pt. O Barbórce,wonglu i skarbniku. Temat rzeka ale krótką relację przedstawię.Św. Barbara jest patronką trudnych i niebezpiecznych zawodów t.j. górników ,hutników,strażaków, marynarzy,flisaków. Kult św. Barbary ma swój początek w średniowiecznej Europie zachodniej. Na Górnym Śląsku w połowie XIX w,nastąpiła epoka szybkiej industrializacji i migracji ludności. Zaczęła się kształtować pobożność stanu górniczego,która wyrażała się modlitwą przed i po szychcie ,fundowanych mszach w intencji pomyślnej i bezpiecznej pracy. W cechowniach kopalnianych umieszczano obrazy i figury św. Barbary aby górnicy mogli się pomodlić. Publikowano modlitewniki i śpiewniki dla górników. W dzień św. Barbary ukształtował się zwyczaj gromadzenia się górników w cechowni przed wizerunkiem św Barbary na modlitwę i wspólny przemarsz do kościoła parafialnego.
Po dojściu do władzy w 1933 r Hitlera ,na niemieckiej części Górnego Śląska w cechowniach kopalnianych znikały symbole św. Barbary, które zastąpiono symbolami nazizmu. W Polsce po roku 1945,też próbowano likwidować symbole św Barbary różnymi metodami(przy okazji remontu zamurowywano lub likwidowano). Władze państwowe tradycyjne święto św. Barbary przemianowali na Dzień Górnika,które miało się kojarzyć z akademiami ,zabawami tanecznymi i hucznymi biesiadami. Górnicy świętowali na uroczystych mszach w kościołach parafialnych i religijny oraz stanowy charakter święta kultywowali.
W 1980 roku powstanie Związku Zawodowego Solidarność umożliwiło przywracanie i powstawanie w cechowniach kopalnianych symboli św. Barbary.
FIGURA ŚW. BARBARY W CECHOWNI KOPALNI HALEMBA
30.11.1980 poświęcenie figury św. Barbary. zdjęcie z MLH
Decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 lipca 2018 r BARBÓRKA górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku została wpisana na Krajowa Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Rozwój górnictwa wiąże się z wynalazkiem maszyny parowej. Pierwsza na kontynencie Europy maszyna parowa w 1788 roku zainstalowano w kopalni srebra w Tarnowskich Górach. Pracowała ona przez 69 lat. Produkcja maszyn parowych spowodowała gwałtowne zapotrzebowanie na węgiel. Nastąpił rozwój hutnictwa i komunikacji.
Skarbnik to duch , który zamieszkiwał podziemia, przede wszystkim kopalnie. Jego zadaniem było strzeżenie naturalnych zasobów ziemi i jej skarbów. Skarbnika była szczególnie ważna dla górników, dla których mógł być zarówno wyrozumiały, jak i okrutny.
Dziękujemy bardzo panu Henrykowi Fic za bardzo ciekawą i z dużą dawką wiedzy o górnictwie prelekcję. |
